2024
2024.
In oktober 2018 gingen we met z’n allen naar de stembus voor de verkiezing van de gemeenteraad. Na een termijn van zes jaar mogen we in oktober 2024 opnieuw gaan stemmen. Ik zeg wel “mogen” want er zijn nogal wat nieuwigheden. We zetten ze even op een rij:
1) De belangrijkste is ongetwijfeld de afschaffing van de stemplicht. Er zal geen stemplicht meer zijn. Wie 18 is mag maar moet niet langer gaan stemmen. Tot op heden was het een wettelijke plicht en het niet nakomen ervan kon gevolgen hebben. Maar zelfs in het huidig systeem bleven tot 10% stemgerechtigden (onwettelijk) thuis en stemden tot 5% ongeldig of blanco. 15% van het stempotentieel is niet niks. Wie slaagt er het best in om deze thuisblijvers nu wel naar het stemhokje te halen ? Wat het resultaat van het afschaffen van de stemplicht zal zijn op de verkiezingsuitslag is moeilijk te voorspellen. Wel is zeker dat de politieke partijen en de kandidaten meer zullen moeten doen om kiezers te overtuigen om te gaan stemmen en voor hen te stemmen. Het zal dus zeker een andere propaganda vergen.
2) De lijststem blijft bestaan maar speelt geen enkele rol meer voor de kandidaten( ter informatie: in 2018 brachten nog 22% van de kiezers een lijststem uit.) In 2024 verdwijnt de fameuze “pot”. Enkel de naamstemmen zijn nog belangrijk. Na de verkiezingen stelt het gemeentelijk hoofdbureau het stemcijfer van elke partij vast. Dat stemcijfer is de som van het totale aantal stembiljetten met een geldige stem. Een stembiljet met een geldige stem is ofwel een lijststem ofwel een stem voor één of meerdere kandidaten binnen dezelfde lijst. Of een lijststem EN een stem voor één of meerdere kandidaten binnen dezelfde lijst. Het geldig totaal aantal stemmen voor een partij, het STEMCIJFER, wordt dan gedeeld door 2, door 3 door 4, enz. Dat geeft quotiënten .De verdeling over de lijsten gebeurt door aan iedere lijst zoveel zetels toe te kennen als haar stemcijfer quotiënten heeft opgeleverd. Tot hier niets nieuw.
Wat wel wijzigt is de aanduiding van de verkozenen. De lijststemmen worden niet langer gevoegd bij de naamstemmen van de eerste, of tweede of zelfs derde kandidaat om deze kandidaten te helpen in het bereiken van de quotiënten. M.a.w. de lijststemmen zijn van geen belang meer voor de kandidaten. En dus ook niet voor de volgorde van de kandidaten. Het zou een stap vooruit moeten zijn in het rechtstreeks verkiezen van de kandidaten. Zoals eerder aangehaald: het wordt een andere manier van propaganda voeren.
3) Eens de stemming voorbij heeft de lijsttrekker van de grootste lijst, dus de partij met het hoogste stemcijfer, het recht om gedurende twee weken het initiatief te nemen tot het vormen van een meerderheid (al dan niet in coalitie). De GROOTSTE lijst zijn heeft dus zo z’n voordelen. Wellicht zal dit aanleiding geven tot meer “kartels”.
4) Eens de meerderheid gevormd moeten we kijken naar de fracties die de coalitie vormen. Dan zal gekeken worden naar de fractie van de coalitie die de meeste zetels heeft gehaald in de gemeenteraad. Wie van deze fractie het meeste voorkeurstemmen haalt wordt Burgemeester.
Deze wijzigingen zijn er volgens de Vlaamse Regering gekomen” ter versterking van de lokale democratie”. Het decreet werd definitief goedgekeurd in juli 2021 met 67 stemmen voor (hoofdzakelijk Open VLD, CD&V en NVA), 24 onthoudingen (Vlaams Belang) en 28 tegen (PVDA, Groen en Vooruit). Of deze nieuwe regeling de kloof tussen burger en politiek er zal dichten is de vraag.
